Η ψευδοπανώλη ή νόσος του Newcastle είναι μια μεταδοτική ασθένεια των πτηνών η οποία οφείλεται σε έναν ιό. Προσβάλει τόσο τα οικόσιτα όσο και τα άγρια πουλιά και μπορεί να μεταδοθεί στους ανθρώπους. Πρώτη φορά ταυτοποιήθηκε στην Ινδονησία το 1926 και ένα χρόνο αργότερα στο Newcastle από όπου πήρε και την αγγλική του ονομασία. Σε πολλές χώρες προκαλεί σημαντικά προβλήματα στην πτηνοτροφεία. Στους ανθρώπους προκαλεί συμπτώματα παρόμοια με αυτά της γρίπης και δεν είναι επικίνδυνη. Δυστυχώς δεν υπάρχει θεραπεία για την ψευδοπανώλη και για την πρόληψή της γίνεται εμβολιασμός των νεοσσών.

Από τη στιγμή που ο ιός της ψευδοπανώλης εισέλθει στην κότα ή κάποιο άλλο πτηνό όπως πάπια, χήνα, γαλοπούλα, ορτύκι ή πέρδικα μεταδίδεται πολύ γρήγορα. Η μετάδοση γίνεται πολύ εύκολα και γρήγορα ακόμα και από το τσόφλι του αυγού στο έμβρυο. Ο ιός μπορεί να επιζήσει για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα σε ζεστό και υγρό περιβάλλον. Οι κύριοι τρόποι μετάδοσης είναι μέσω του αέρα, από τις εκκρίσεις της μύτης, τις κουτσουλιές αλλά και μέσω αντικειμένων όπως ταΐστρες, ποτίστρες, ρούχα, φυράματα ή κλουβιά που μπορεί να φέρουν τον ιό.

Η ψευδοπανώλη έχει τρία στελέχη: μηδενικής, μεσαίας και υψηλής παθογένειας. Τα χαμηλής παθογένειας στελέχη παρουσιάζουν ελαφριά συμπτώματα με σχεδόν μηδενική θνησιμότητα. Τα μεσαία παθογένειας επηρεάζουν την ποιότητα και την παραγωγή αυγών και προκαλούν βήχα. Η θνησιμότητα κυμαίνεται στο 10%. Τα υψηλής παθογένειας στελέχη έχουν θνησιμότητα περίπου 90% και δημιουργούν προβλήματα στο νευρικό σύστημα και το αναπνευστικό.

Τα συμπτώματα που παρατηρούμε συνήθως είναι:
• Η παραγωγή αυγών είναι μειωμένη και πολλές φορές μπορεί να σταματήσει εντελώς. Τα αυγά μπορεί να είναι παραμορφωμένα, με πολύ λεπτό τσόφλι που μπορεί να έχει ανώμαλη επιφάνεια και το ασπράδι είναι υπερβολικά υδαρές.
• Οι κότες μας παρουσιάζουν δύσπνοια, βήχα και προβλήματα με το αναπνευστικό. Μπορεί να έχουν εκκρίσεις από τα μάτια και τη μύτη ή να παρουσιάζουν καταρροή.
• Εμφανίζουν διάρροια με το χρώμα των κουτσουλιών να είναι ανοιχτό πράσινο.
• Προβλήματα με το νευρικό σύστημα τα οποία μπορεί να προκαλέσουν συστροφή του λαιμού και του κεφαλιού, ανορεξία, υπερκινητικότητα, προβλήματα με την ισορροπία, τρεμούλιασμα, παράλυση, σούρσιμο των ποδιών, κατάθλιψη και πτώση των φτερών.
• Πρήξιμο γύρω από το λαιμό και τα μάτια.

Τα συμπτώματα της ψευδοπανώλης διαφέρουν ανάλογα με το στέλεχος που έχει προσβάλει τις κότες μας και μπορεί να οδηγήσουν σε ξαφνικό θάνατο. Εάν παρατηρήσουμε κάτι ύποπτο πρέπει να επικοινωνήσουμε άμεσα με τον κτηνίατρό μας. Μπορεί να μην υπάρχει θεραπεία για την ψευδοπανώλη αλλά χορηγούνται φάρμακα για κάποιες δευτερεύουσες λοιμώξεις.

Για την πρόληψη της ασθένειας ένα από τα πιο σημαντικά μέτρα που εφαρμόζονται είναι ο εμβολιασμός των νεοσσών. Για το λόγο αυτό είναι απαραίτητο να αγοράζουμε τους νεοσσούς μας ή τις κότες μας από πιστοποιημένες φάρμες στις οποίες διενεργούνται όλοι οι προληπτικοί εμβολιασμοί. Ακόμα η διατήρηση της υγιεινής και της καθαριότητας στο περιβάλλον που ζούνε τα πουλερικά μας είναι πολύ σημαντικός παράγοντας. Μόλις παρατηρήσουμε κάποιο νεκρό πτηνό τότε πρέπει να το απομακρύνουμε άμεσα μιας και ο ιός μπορεί να επιζήσει σε νεκρές κότες μέχρι για 12 μήνες. Επίσης η υγιεινή και η καθαριότητα παίζει καθοριστικό ρόλο στη μετάδοση της ασθένειας αφού ο ιός μπορεί να επιζήσει για 2 μήνες στις κουτσουλιές.