H νόσος του Marek είναι μια ιογενής νεοπλασματική ασθένεια που οφείλεται σε έναν ερπετοϊό. Προσβάλει τα πουλερικά και ιδιαίτερα τις κότες, τις γαλοπούλες και τα ορτύκια. Ο πρώτος που την περιέγραψε ήταν ο Ούγγρος Marek το 1907. Το πρώτο εμβόλιο παρασκευάστηκε το 1976 όμως από το '80 και μετά εμφανίζονται νέα στελέχη τα οποία σποραδικά προκαλούν σοβαρά προβλήματα.
Η ασθένεια μπορεί να εμφανιστεί με μία από τις παρακάτω μορφές:
1. Στα εντόσθια όπου σχηματίζονται όγκοι στο αναπαραγωγικό σύστημα, τα πνευμόνια, την καδιά και τους μυς.
2. Δερματική όπου δημιουργούνται όγκοι στους αδένες των φτερών.
3. Με νευρολογικά συμπτώματα όπου επηρεάζει τα νεύρα με αποτέλεσμα να παραλύουν τα φτερά και τα πόδια και να υπάρχουν προβλήματα στην όραση.
Τα συμπτώματα που παρατηρούμε στα κοτόπουλα είναι:
α) Αδυναμία να καταναλώσουν τροφή. Πολλές φορές επηρεάζεται και το εσωτερικό του πρόλοβου το οποίο επιδεινώνει την κατάσταση.
β) Παράλυση των ποδιών ή και των φτερών. Σε πολλές περιπτώσεις παρατηρούμε τρέκλισμα, αδυναμία ελέγχου των κινήσεων ή απώλεια ισορροπίας. Σε πιο βαριές μορφές παραλύουν ενώ δεν μπορούν να συγχρονίσουν τα πόδια τους με αποτέλεσμα το ένα να κινείται προς τα μπρος και το άλλο προς τα πίσω. Αυτό συμβαίνει γιατί επηρεάζονται τα νεύρα που ελέγχουν την κίνηση.
γ) Δυσκολία στην αναπνοή και αλλαγή χρώματος του λειριού. Η δύσπνοια προκαλείται από αλλοιώσεις στα νεύρα επειδή και όγκους που αναπτύσσονται στην καρδιά μειώνοντας έτσι την ικανότητα για σωστή αναπνοή. Το λειρί γίνεται πιο σκούρο λόγω της δυσκολίας στην αναπνοή.
δ) Απώλεια βάρους. Οφείλεται στην ανικανότητα για φαγητό λόγω όγκων που υπάρχουν και πολλές φορές μπορεί να πεθάνουν χωρίς άλλα εμφανή συμπτώματα.
ε) Ανοιχτοπράσινες και υδαρείς κουτσουλιές. Λόγω του ότι η κότα τρώει πολύ λίγο το πεπτικό σύστημα αρχίζει να καταρρέει με αποτέλεσμα να εμφανίζουν διάρροια πράσινο ή κίτρινου χρώματος.
στ) Όγκοι μέσα στην κότα. Οι όγκοι συνήθως φαίνονται μετά τον θάνατο εάν γίνει νεκροψία. Βρίσκονται στο λαιμό, στη σπλήνα, στα νεφρά, στην καρδιά, στους πνεύμονες, στους μυς ακόμα και στο δέρμα. Τις περισσότερες φορές είναι κακοήθεις και μεγαλώνουν πολύ γρήγορα οδηγώντας σε κατάρρευση των οργάνων.
ζ) Λεμφώματα στα μάτια. Αυτά αλλάζουν το χρώμα της ίριδας το οποίο γίνεται γκρι. Ακόμα οι κόρες δεν αντιδρούν στις αλλαγές φωτός και είναι παραμορφωμένες. Πολλές φορές οδηγούνται σε τύφλωση είτε από ένα είτε και από τα δύο μάτια.
η) Παραμορφώσεις στους θύλακες των φτερών.
θ) Κατάρρευση του ανοσοποιητικού συστήματος. Οι κότες που έχουν μολυνθεί με τον ιό της νόσου του Marek παρουσιάζουν πεσμένο ανοσοποιητικό σύστημα με αποτέλεσμα να αρρωσταίνουν πολύ εύκολα από άλλες ασθένειες. Γίνονται ιδιαίτερα ευαίσθητα στην κοκκιδίωση και τις ασθένειες που έχουν να κάνουν με το αναπνευστικό.
ι) Πολλές φορές είναι δύσκολο να βρούμε κάποια συμπτώματα γιατί ενώ οι κότες μας αρρωσταίνουν ξαναγίνονται γρήγορα καλά και μετά ξαναρρωσταίνουν.
Η νόσος του Marek δεν μπορεί να μεταδοθεί από την κλώσσα στο αυγό που σημαίνει πως κολλάνε μετά την εκκόλαψη. Εάν κάποιο κοτόπουλο έρθει σε επαφή με τη νόσο θεωρείται φορέας για όλη του τη ζωή ακόμα και αν δεν εμφανίσει ποτέ τα συμπτώματα ή είναι εμβολιασμένο. Σύμφωνα με τις τελευταίες μελέτες φαίνεται πως μεταδίδεται με τον αέρα και είναι πολύ επικίνδυνη καθώς κολλάει πολύ εύκολα. Συνήθως η μετάδοση γίνεται είτε με έκθεση σε κάποιο χώρο όπου υπάρχει ο ιός είτε μέσω επαφής με άλλα κοτόπουλα που είναι άρρωστα ή φορείς. Ακόμα ο ιός μπορεί να μεταφερθεί από ανθρώπους, τρωκτικά και άγρια πουλιά που έχουν έρθει σε επαφή με κότες που νοσούν.
Οι άνθρωποι δε νοσούν από τον ιό είναι απλά φορείς. Όπως δεν πρόκειται να νοσήσουμε αν καταναλώσουμε κρέας ή αυγά που προέρχονται από άρρωστα πουλιά. Μελέτες έχουν δείξει πως ο ιός του Marek μπορεί να επιζήσει ακόμα και σε σχετικά αντίξοες συνθήκες, όπως το χώμα τουλάχιστον για πέντε μήνες. Έχουν αναφερθεί περιπτώσεις που έζησε ακόμα και χρόνια. Λόγω της φύσης της ασθένειας είναι πολύ σημαντικό να διενεργούμε τους προληπτικούς εμβολιασμούς για να μειώσουμε την πιθανότητα να κολλήσουν τα πτηνά μας τη νόσο του Marek.
